چشم‌هایی که بی فروغ است

۲۹ مرداد ۱۴۰۳ برابر با ۱۹ آگوست ۲۰۲۴ «روز جهانى عکاسى» نام گذارى شده است. علت این نام گذاری به تاریخ رونمایى هنر عکاسى براى عموم مردم بازمى گردد. ۱۹ آگوست ۱۸۳۹ در یک گردهمایى عمومى در آکادمى علوم پاریس، جزئیات فنى ثبت عکس به روش داگرئوتیپ و چگونگى کارکرد این فناورى از سوى لویی داگر، هنرمند و فیزیک دان فرانسوى و مخترع این روش، براى عموم شرح داده شد. ایده روز جهانى عکاسى را کورسکه آرا، عکاس جوان استرالیایى، ۱۹ آگوست۲۰۰۹ مطرح کرد. البته «شوراى عکاسى بین المللى هند» نخستین نهادى بود که این روز را رسما به عنوان روز جهانى عکاسى جشن گرفت و از آن هنگام تا امروز هر سال کشورهاى بیشترى این تاریخ را به عنوان «روز جهانى عکاسى» در تقویم هایشان گنجانده اند.

چنانچه این تاریخ را که در آن عکاسى به طور رسمى به مردم جهان معرفى شده است، ملاک قرار دهیم، امسال عکاسى ۱۸۵ساله مى شود. البته بیان این نکته لازم است که اولین عکس تاریخ را ژوزف نیسه فورنیپس، مخترع فرانسوی، در سال ۱۸۲۶ از طریق روش هلیوگرافى (نقاشی با نور) ثبت کرده است.

عکاسی در مشهدنیز سابقه‌ای دیرینه دارد، به طوری که از لحاظ استنادی بین سال‌های ۱۲۳۷ تا ۱۲۴۰خورشیدی اولین عکس‌ها توسط آنتونیو‌جیانوزی، عکاس ایتالیایی، و نیکولای‌خانیکوف، مردم شناس روسی، در مشهد به ثبت رسیده است وپس از آن عکاسانی همچون آقارضا عکاس باشی، منوچهر خان و عبدا... قاجار نیز عکاسانی بوند که مشهد را در قاب تصویر ثبت کردند. عکاسی در مشهد در این سال‌های طولانی فرازوفرود چشمگیری داشته است. در دهه هشتاد و با برگزاری اولین جشنواره ملی عکس مشهد، نگاه‌ها به سمت عکاسی در این شهر معطوف شد و پای عکاسان مطرح کشور به مشهد باز شد. 

این اتفاق و تعامل عکاسان مشهدی با عکاسان مطرح شهر‌های دیگر، باعث تعالی و رشد هنر عکاسی و استقبال علاقه‌مندان یادگیری این هنر از مؤسسات و آموزشگاه‌های هنری عکاسی شد. در آن دهه کانون عکس انجمن سینمای جوانان مشهد یکی از مراکز آموزشی موفق دراین زمینه بود که در دل برگزاری اردو‌های عکاسی مستمر و جلسات نقد و بررسی عکس‌های این اردوها، عکاسان موفقی را در سطح ملی پرورش داد. 

برگزاری سالانه جشنواره‌های عکاسی پرباری مانند جشنواره عکس کودکان و نوجوانان آبرنگ، جشنواره ملی عکس مشهد، جشنواره ملی عکس خانه دوست و... باعث رونق گرفتن این هنر در مشهد شد و به موازات این اتفاقات هنری ملی، فعالیت انجمن عکاسان خراسان رضوی و کانون عکس انجمن سینمای جوانان با برگزاری اردو‌های عکاسی و کلاس‌های آموزشی، بنیه عکاسی مشهد را آن قدر قوی کرد که مشهد جزو یکی از قطب‌های اصلی عکاسی ایران در کنار شهر‌های تهران و تبریز شد. 

این روند تا اوایل دهه نود ادامه داشت، ولی عوامل مهمی مثل همه گیرشدن بیماری کرونا و توقف برنامه‌های گروهی و وقفه طولانی در برگزاری کلاس‌ها و اردو‌های عکاسی، برگزارنشدن جشنواره‌های ملی به علت حمایت نشدن توسط اسپانسر‌های دولتی و خصوصی، منحل شدن انجمن عکاسان خراسان رضوی، تورم شدید و نابسامانی وضعیت اقتصادی، اختلافات و ایجاد دسته و گروه‌های مختلف بین عکاسان مشهدی و نبود وفاق و همدلی، نبود یک مرکز مستقل، مفید و کارآمد برای حمایت از فعالیت‌های پژوهشی و پروژه‌های بلندمدت عکاسان استان، برگزارنشدن جلسات مستمر نقد و خوانش عکس در سطح گسترده و عوامل ریزودرشت دیگر باعث کندی و گاه ایستایی حرکت چرخ‌های روبه جلورونده عکاسی در شهر مشهد شد. 

در ادامه حتما بخوانید سفر ماجراجویانه به آسیا جهان‌بینی ما را عوض کرد

امید است در روز‌ها و ماه‌های آینده که انتخابات انجمن هنر‌های تجسمی در استان خراسان رضوی برگزار می‌شود، نماینده یا نمایندگان کاردان و کارآمدی از جامعه عکاسان مشهد و استان در این انجمن حاضر شوند و با هم فکری و همراهی پیشکسوتان و صاحب نظران این عرصه، درمانی برای آفت‌هایی که گریبان گیر عکاسی شهر مشهد شده است، پیدا کنند تا دوباره شاهد درخشش ستارگانی پرفروغ در صحنه هنر عکاسی مشهد و در ادامه آن، تولید آثاری فاخر و ماندگار باشیم. صدالبته این اتفاق میسر نخواهد شد مگر با حضور همه جانبه و همدلانه همه عکاسان شهر و همت و همراهی و چاره اندیشی مسئولان هنری مشهد.